Συνεχιζόμενη Επαγγελματική Κατάρτιση και Πιστοποίηση Επαγγελματιών

Μια σύγχρονη προσέγγιση στην αναγνώριση επαγγελματικών ικανοτήτων

Εισήγηση-παρέμβαση του Δρ. Γεωργίου Αναστασόπουλου , Γενικού Διευθυντή Δημοκρατικής Συμμαχίας και Γενικού Γραμματέα Διεθνούς Οργανισμού Πιστοποίησης Επαγγελματιών (IPC), στο 4ο Προσυνέδριο της Δημοκρατικής Συμμαχίας για την Παιδεία, στην Πάτρα, 16 Απριλίου 2011.

Κυρίες και κύριοι,

Αποτελεί αδιαμφισβήτητο γεγονός πως στις μέρες μας η φύση πολλών επαγγελμάτων έχει υποστεί ριζικές μεταβολές. Η παγκοσμιοποίηση, η ελεύθερη διακίνηση εργατικού δυναμικού και η ανάγκη πολλαπλών, συνεχώς ανανεωνόμενων, επαγγελματικών εξειδικεύσεων δημιούργησαν νέες ανάγκες, οι οποίες οδήγησαν στην ανάπτυξη ευέλικτων μηχανισμών συνεχιζόμενης επαγγελματικής επιμόρφωσης και αντικειμενικής και έγκυρης αξιολόγησης των επαγγελματικών ικανοτήτων.

Η συνεχιζόμενη επαγγελματική κατάρτιση αποτελεί πλέον αναγκαία συνθήκη για την επαγγελματική επιβίωση και ανέλιξη κάθε σύγχρονου επαγγελματία. Και αυτό διότι η εξειδικευμένη σε βάθος τεχνική ικανότητα σε κάθε επιστημονικό πεδίο δεν είναι δυνατόν να έχει καλυφθεί επαρκώς σε ακαδημαϊκό επίπεδο. Αλλά και αν έχει καλυφθεί, η απόκτηση και η αξιολόγηση της απαιτούμενης πρακτικής εμπειρίας και δεξιοτήτων ξεπερνά τους στόχους και σκοπούς των ιδρυμάτων που παρέχουν ακαδημαϊκή παιδεία. Αυτή η δυνατότητα αντικειμενικής επίδειξης των όποιων ικανοτήτων του σύγχρονου επαγγελματία αποτελεί επιτακτικό ζητούμενο της αγοράς. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω της πιστοποίησης των επαγγελματικών ικανοτήτων η οποία προσδίδει στον σύγχρονο επαγγελματία κύρος, αξιοπιστία, επαγγελματική καταξίωση, αντικειμενική απόδειξη ικανοτήτων, διεθνή αναγνώριση, ευκολότερη διείσδυση και εξέλιξη στην αγορά εργασίας και βελτίωση της ανταγωνιστικής του θέσης στην αγορά εργασίας.

Σε επίπεδο πολιτείας, οι κλασσικοί δυσκίνητοι, γραφειοκρατικοί και ενίοτε διεφθαρμένοι κρατικοί μηχανισμοί αδειοδοτήσεων αντικαθιστούνται διεθνώς από ανεξάρτητους και αδιάβλητους μηχανισμούς πιστοποίησης επαγγελματιών.

Μηχανισμούς, που λειτουργούν βάσει προτύπων, προδιαγραφών και τεχνικών οδηγιών που αναπτύσσονται από εξειδικευμένους οργανισμούς, σε παγκόσμια κλίμακα.

Μηχανισμούς, που εξασφαλίζουν πως η καταχώρηση στα μητρώα των πιστοποιημένων επαγγελματιών γίνεται χωρίς διακρίσεις, σε καθεστώς ανοικτής και ισότιμης πρόσβασης σε όσους υποψηφίους το επιθυμούν, αρκεί να ικανοποιούν τις εκάστοτε απαιτήσεις της πιστοποίησης.

Στις μέρες μας, η συνεχιζόμενη επαγγελματική κατάρτιση, που υποστηρίζεται από ανεξάρτητη πιστοποίηση επαγγελματιών, απαντά σχεδόν σε όλες τις προηγμένες χώρες του κόσμου. Αναφέρω ενδεικτικά...

ορισμένες μόνο από τις πολυάριθμες κατηγορίες επαγγελμάτων που υπόκεινται σε υποχρεωτική ή σε εθελουσία πιστοποίηση: τεχνίτες, ελεγκτές, επιθεωρητές, στελέχη του χώρου της υγείας, λογιστές, στελέχη πληροφορικής, πωλητές, στελέχη κοινωνικών υπηρεσιών, εκτιμητές κ.α.

Ο λόγος για τον οποίο η ανεξάρτητη πιστοποίηση έχει υιοθετηθεί από τόσες πολλές κατηγορίες επαγγελμάτων παγκοσμίως έγκειται στο ότι προάγει σημαντικά το εκάστοτε επάγγελμα, καθώς βοηθά τους εργοδότες να αξιολογήσουν τους υποψήφιους και υφιστάμενους εργαζόμενους, να αναλύσουν την επίδοσή τους, να επιλέξουν υπεργολάβους, να προωθήσουν ευκολότερα τις δικές τους υπηρεσίες και να παροτρύνουν τους υπαλλήλους τους να βελτιώσουν τις δεξιότητες και τις γνώσεις τους.

Οι πιστοποιημένοι επαγγελματίες ωφελούνται εξίσου, διότι μέσω της συνεχιζόμενης εκπαίδευσης και της πιστοποίησης αναγνωρίζονται οι ικανότητές τους, αποδεικνύεται η προσήλωσή τους στο επάγγελμά τους και εξελίσσεται η εργασιακή τους πορεία.

Η συνεχιζόμενη επαγγελματική κατάρτιση που υποστηρίζεται από ανεξάρτητη πιστοποίηση αποτελεί σήμερα ένα αναντικατάστατο εφόδιο τόσο για τον εργαζόμενο όσο και για τον εργοδότη, μέσω:

· Της παροχής προγραμμάτων πιστοποίησης που έχουν αναπτυχθεί από και απευθύνονται σε εξειδικευμένους επαγγελματίες, λαμβάνοντας υπόψη τις απαιτήσεις της αγοράς και όλων των ενδιαφερόμενων μερών.
· Του καθορισμού και της επικύρωσης ενός πρότυπου επιπέδου δεξιοτήτων για τους εργαζόμενους
· Της επίδειξης τεχνικής ικανότητας που εστιάζει σε θεμελιώδεις δεξιότητες και όχι αποκλειστικά σε εκείνες που αφορούν τον εκάστοτε τομέα.
· Της υποστήριξης των τμημάτων ανθρώπινου δυναμικού για την ανάπτυξη προγραμμάτων μετρήσιμων επαγγελματικών δεξιοτήτων.
· Της υποβοήθησης των τμημάτων ανθρώπινου δυναμικού κατά την επιλογή των καταλληλότερων εργαζομένων για τις εκάστοτε θέσεις.
· Της δημιουργίας κλίματος εμπιστοσύνης, της βελτίωσης της επάρκειας και της επίδοσης του προσωπικού.
· Της προώθησης του πνεύματος της συστηματικής και συνεχιζόμενης εκμάθησης στο πλαίσιο του χώρου εργασίας.

Τα οφέλη της Πιστοποίησης Επαγγελματιών είναι πολλαπλά και έχουν ως αποδέκτες τους ίδιους τους Επαγγελματίες, τους Εργοδότες και φυσικά τους Πελάτες-Καταναλωτές. Αναλυτικότερα τα οφέλη αυτά μπορούν να συνοψισθούν στον ακόλουθο πίνακα:

Οφέλη για τους Επαγγελματίες

Απόδειξη τεχνικών ικανοτήτων

Διεθνές διαβατήριο εργασίας

Αναγνώριση από τους εργοδότες (επιλογή, ανταμοιβή, προαγωγή)

Αναγνώριση δεξιοτήτων από τη βιομηχανία

Αναγνώριση μεταξύ συναδέλφων

Μηχανισμός επαύξησης κύρους

Οφέλη για τους Εργοδότες

Μείωση μεταβολών εργατικού δυναμικού

Αυξημένη παραγωγικότητα

Αυξημένη εμπιστοσύνη

Βελτιωμένη διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού

Ανταγωνιστικό πλεονέκτημα

Καλύτερες και περισσότερες επιλογές προσλήψεων

Οφέλη για τους Πελάτες-Καταναλωτές
Κατάλληλα άτομα για την εκτέλεση των εργασιών
Δεξιότητες που θεμελιώνονται σε επικυρωμένους αντικειμενικούς σκοπούς επίδοσης
Δέσμευση του εργαζόμενου για τη διατήρηση και τη βελτίωση των δεξιοτήτων του
Βελτίωση του δείκτη τιμής/αξίας
Αυξημένη ικανοποίηση πελάτη


Προτάσεις

Μια σύγχρονη πολιτεία, που φιλοδοξεί να παρέχει ποιοτικές, αποδοτικές και αποτελεσματικές υπηρεσίες, οφείλει:

1. Να αναπτύξει, για το προσωπικό της (δημόσιος τομέας), μηχανισμούς συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης που υποστηρίζονται από ανεξάρτητη αξιολόγηση και πιστοποίηση ικανοτήτων.

2. Να ενθαρρύνει και να υποστηρίξει τις αντίστοιχες δομές για τους επαγγελματίες που δραστηριοποιούνται στην αγορά (ιδιωτικός τομέας).

Για το πρώτο σκέλος (δημόσιος τομέας) προτείνεται:

1. Η ανάπτυξη και υλοποίηση συστηματικών προγραμμάτων συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης για τους δημόσιους λειτουργούς,
2. Υποστήριξη της συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης με ανεξάρτητο σύστημα αξιολόγησης τεχνικών ικανοτήτων του κάθε δημόσιου λειτουργού.
3. Η επαγγελματική εξέλιξη (ιεραρχική και οικονομική) των δημοσίων λειτουργών θα εξαρτάται, μεταξύ άλλων, και από τα αποτελέσματα της συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης και της ανεξάρτητης αξιολόγησης των τεχνικών τους ικανοτήτων.
4. Το δημόσιο προσλαμβάνει κατά προτίμηση προσωπικό που διαθέτει ήδη τις κατάλληλες ανεξάρτητες επαγγελματικές πιστοποιήσεις.
5. Το δημόσιο απαιτεί από τους υπεργολάβους του να απασχολούν προσωπικό που διαθέτει τις κατάλληλες ανεξάρτητες επαγγελματικές πιστοποιήσεις.
6. Όλες οι αποδεκτές ανεξάρτητες επαγγελματικές πιστοποιήσεις που απαιτεί το δημόσιο παρέχονται από διαπιστευμένους φορείς πιστοποίησης του ιδιωτικού τομέα οι οποίοι ελέγχονται συστηματικά από το Εθνικό Συμβούλιο Διαπίστευσης (ή ισοδύναμο της ΕΕ) βάσει των απαιτήσεων του διεθνούς προτύπου ISO 17024.

Για το δεύτερο σκέλος (αγορά-ιδιωτικός τομέας) προτείνεται:

1. Η κατάργηση των, πάσης φύσεως, κρατικών επαγγελματικών/κλαδικών αδειοδοτήσεων και αντικατάστασή τους από ανεξάρτητο σύστημα αξιολόγησης και διαπιστευμένης πιστοποίησης τεχνικών ικανοτήτων επαγγελματιών.
2. Ενθάρρυνση ανάπτυξης και υλοποίησης συστηματικών προγραμμάτων συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης για τους εργαζομένους του ιδιωτικού τομέα που οδηγούν σε πιστοποίηση επαγγελματιών. (βλ. μέτρο 5 και 9)
3. Ενθάρρυνση της διατήρησης της ανεξάρτητης πιστοποίησης επαγγελματιών με προγράμματα συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης και επαναπιστοποίησης (βλ. μέτρο 5 και 9).
4. Οι επιχειρήσεις αποφασίζουν για την ανάγκη και τον προϋπολογισμό εκπαίδευσης και πιστοποίησης των στελεχών τους.
5. Καταργείται η υποχρεωτική εισφορά επιχειρήσεων υπέρ του λογαριασμού ΛΑΕΚ και αντικαθίσταται από αντίστοιχου μεγέθους κίνητρο μείωσης της φορολογίας των επιχειρήσεων, που επιλέγουν να συμμετέχουν σε προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης των εργαζομένων τους τα οποία υποχρεωτικά οδηγούν σε ανεξάρτητη αναγνωρισμένη πιστοποίηση επαγγελματιών.
6. Ως αναγνωρισμένες θεωρούνται όλες οι ανεξάρτητες πιστοποιήσεις επαγγελματιών που παρέχονται από φορείς πιστοποίησης προσώπων του ιδιωτικού τομέα οι οποίοι ελέγχονται συστηματικά από το Εθνικό Συμβούλιο Διαπίστευσης (ή ισοδύναμο της ΕΕ) και διαπιστεύονται βάσει των απαιτήσεων του διεθνούς προτύπου ISO 17024.
7. Ιδιωτικοποιούνται ή καταργούνται οι πάσης φύσεως κρατικοί φορείς και οργανισμοί πιστοποίησης, ελέγχου και αξιολόγησης επαγγελματικών ικανοτήτων.
8. Καταργούνται οι πάσης φύσεως κρατικοί φορείς ρύθμισης και αξιολόγησης προγραμμάτων επαγγελματικής εκπαίδευσης.
9. Δικαιούχοι όποιων κοινοτικών επιδοτήσεων ή κρατικών ενισχύσεων (πχ φορολογικά κίνητρα) είναι οι φορείς εκπαίδευσης των οποίων τα εκπαιδευτικά προγράμματα πιστοποιούνται από ανεγνωρισμένους φορείς πιστοποίησης του ιδιωτικού τομέα.
10. Ως αναγνωρισμένες θεωρούνται όλες οι ανεξάρτητες πιστοποιήσεις εκπαιδευτικών προγραμμάτων και φορέων εκπαίδευσης που παρέχονται από φορείς πιστοποίησης του ιδιωτικού τομέα οι οποίοι ελέγχονται συστηματικά από το Εθνικό Συμβούλιο Διαπίστευσης (ή ισοδύναμο της ΕΕ) και διαπιστεύονται βάσει των απαιτήσεων του διεθνούς προτύπου ISO 17024 και ΕΝ 45011 (ISO Guide 17065).